Antalya Olgunlaşma Enstitüsü Sanat Tasarım Alanı usta öğreticileri Fatma Başalan ve Nalan Kanat, 2 yıl evvel inceledikleri, 16’ncı yüzyılda yaşayan Piri Reis’in haritalarının yer aldığı ‘Kitab-ı Bahriye’ isimli yapıtından etkilendi. Akdeniz kıyılarının yer aldığı 14 harita, klasik Türk sanatlarından minyatür ile tablolaştırıldı.
Asitsiz el imali kağıtlar, doğal formüllerle renklendirilip, aharlandıktan (kağıt cilalamak için kullanılan nişasta ve yumurta akından yapılan özel karışım) sonra guaj ve sulu boya kullanılarak aslına uygun akıtma, tarama ve noktalama üzere klasik minyatür teknikleriyle nakşedildi. 2 etapta toplam 2 yılda tamamlanan, Piri Reis’in Fethiye’den İskenderun Körfezi’ne kadar olan Akdeniz kıyıları haritaları, birinci sefer Antalya Olgunlaşma Enstitüsü’nce çalışıldı.
‘HAYRAN KALDIK’
Usta öğretici Fatma Başalan, çalışmalarını anlatarak, “‘Kitab-ı Bahriye’ yapıtını incelediğimizde hayran kaldık. İnanılmaz bir harita tekniği gördük ve onun üzerine bunları resmetmek istedik. Tek tek kıyıları inceledik ve günümüzdeki haritalarla benzerliğini gördükçe hayrete düştük. Haritaların 14’ünü tablolaştırdık. Uygulama evresinde klasik minyatür tekniklerini kullandık. Çalışmalarımızda asitsiz ve el üretimi kağıtlarımızı doğal sistemler kullanarak boyadık ve aharladık” dedi.
Haritalardaki Alanya Kalesi’nden etkilendiklerini de belirten Başalan, “Alanya Kalesi’ndeki tersaneyi, mimari yapıları, dorukları ve ayrıntıları gördükçe hayran kaldık. Antalya’ya 14 tabloyu kazandırmak için emek verdik. Bu haritaları yaparken Piri Reis’in yapmış olduğu hale sadık kalmaya çalıştık. Oradaki çizilen haritayla, günümüzün haritasıyla karşılaştırdık ve hayrete düştük. Zira Piri Reis’in çizimleri birebir günümüzle eşleşiyordu. Elmalı Dağı’nı, Tahtalı Dağı’nı yahut Aksu Gölü’nü çok rahatlıkla gördük. Side’deki harabelerin bile çizimlerini o haritalarda bulduk” diye konuştu.
Çalışmaya birinci olarak Antalya Limanı’ndan başladıklarını aktaran Başalan, “Antalya merkezden başlayıp Kaş’a kadar bütün kıyıları çalışarak birinci etabı tamamladık. Yapıtları yaptıkça daha fazla yapmak istedik. Daha sonra da Antalya’dan İskenderun’a kadar kısmı tamamladık. 7 tablo Antalya-Kaş, 7 tablo da Antalya-İskenderun ortasında çalıştık” dedi.
‘EMEK EMEK İNCELİKLE ÇALIŞILDI’
Haritaların ağır emekle 2 yılda tamamlandığını belirten Başalan, “2 yıl sürmesinin en önemli sebeplerinden biri, ‘Kitab-ı Bahriye’ isimli yapıttan sonra araştırmalarımız devam etti. Sanat tarihi hocalarımız bunun ön hazırlığını ve araştırmasını yaptı. El imali doğal kağıtlar kullandık. Bir kağıdı boyadığımız vakit en az 6 ay onu dinlendirmemiz gerekiyor ki boyamaya yahut üzerinde çalışmaya hazır hale gelsin. Üzerine yaptığımız her süreçten sonra bir mühlet beklemeniz gerektiği için 2 yıla yayıldı. Minyatür tekniklerini kullandığımız için ayrıntı detay incelikle ve titizlikle çalıştık. 14 tabloyu 2 yılda tamamladık” diye konuştu.
Usta öğretici Başalan, Piri Reis haritalarının daha evvel de çalışıldığını hatırlatarak, “Örneğin; dünya haritası çok meşhurdur. Farklı tekniklerle çalışılarak tişört, bardaklara basıldı lakin Akdeniz kıyıları birinci kere Antalya Olgunlaşma Enstitüsü’nde çalışıldı. Daha evvel Akdeniz kıyıları, Piri Reis’in haritaları bu formda görücüye çıkmamıştı” dedi.
DHA