Temeli 1934 yılında atılan ve Türkiye Cumhuriyeti’nin birinci sanayi kuruluşlarından biri olan SEKA Kağıt Fabrikası, restore edilmesinin akabinde 2016 yılında müze olarak hizmete açıldı.
1884’TE ALMANYA’DA ÜRETİLDİ
Kağıt üretim sürecinde kullanılan makine ve teçhizatların sergilendiği müzede, 1884 yılında Almanya’da üretilen tarihi zarf üretim makinesi dikkat çekiyor. Matbaa kısmında sergilenen bu özel makine, tek mil üzerinden aldığı güçle tüm modüllerini çalıştırıyor.
Özellikle zarf üretimi ve katlama süreçleri için kullanılan bu makine, farklı boyut ve çeşitte zarfları kesip katlıyor, yapıştırıyor ve baskı yapabiliyor. 140 yaşındaki makine, bu özellikleriyle devrin mühendislik dehasını yansıtıyor.
SEKA Kağıt Fabrikası’nda uzun yıllar vazife yapan ve fabrikanın müze haline dönüşümüne katkı sunan emekli emekçi Şaban Günay, makinenin kıssasını ve fabrikanın o periyottaki üretim sürecini anlattı.
1972’de SEKA bünyesinde kurulan çıraklık okulunda eğitim aldığını belirten Günay, 1975’da emekçi olarak çalışmaya başladığını tabir ederek, “Emekli olana kadar matbaanın her kısmında çalıştım ve en son usta başı olarak vazife yaptım. Vakitle fabrikanın kısımları kısım kısım kapandı” dedi.
“BAZI MAKİNELER HALA ÇALIŞIYOR”
Müzenin kuruluş sürecinde de misyon aldığını belirten Günay, “Seka Kağıt Müzesi yetkilileri talepte bulunduğunda her vakit yardıma geliyoruz. Makinelerin bakımlarını yapıyoruz. Müzede bulunan 3-4 makine hala çalışır durumda. Ben makinelerin özelliklerini biliyorum. Bakımlarını yaparak, daha güzel bir stant sağlıyoruz” diye konuştu.
140 YILLIK
Şaban Günay, müzedeki eserler ortasında dikkat cazip özelliğe sahip zarf makinesinin 1884 yılında üretildiği bilgisini vererek, “Almanya’da üretildi. Biz çalışırken birtakım müzelerden talip olanlar oldu. Fabrikanın zarf muhtaçlığını karşıladığı için veremedik lakin kendi müzemize nasipmiş. El birliğiyle kurduğumuz Seka Kağıt Müzesinde sergileniyor. Makinenin en büyük özelliği üzerinde görmüş olduğunuz tüm hareketleri tek milden alması. Tüm gücünü altında bulunan milden alıyor” formunda konuştu.
“MÜZEDE ANILAR YAŞATILIYOR”
Müzede yalnızca SEKA Kağıt Fabrikası’nda kullanılan makine ve teçhizatların sergilenmediğini, birebir vakitte emek veren emekçilerin anılarının yaşatıldığına dikkat çeken Şaban Günay, “Emekli olan arkadaşlarımın anılarının yaşatılması, onların çocuklarının, aile üyelerinin hazırladığımız müzeye gelmeler, şahit olmaları, anıları yaşatmaları çok hoş. Aslında bu çalışmalar onlar için yapıldı. İhmal etmesinler, müzemizi ziyaret etsinler” sözlerini kullandı.
“DAVETİYEYİ BASTIM VE İHTAR CEZASI ALDIM”
Günay, çalıştığı yıllarda unutamadığı bir anısını da paylaşarak, “Yıllar evvel fabrikada çalışan arkadaşlarımızın düğün davetiyeleri zarf makinesinde basılırdı. Aslında davetiye basmak yasaktı. Ama amirlerden davetiye basan oluyordu. Fabrikada çalışan bir arkadaşımız yanımıza gelmişti, davetiye bastırmak istedi. Yasak diye geri göndermiştik. Gerisinden uzun mühlet baktım ve ’Ben bu arkadaşımızın davetiyesini basacağım’ dedim. Davetiyesini aldım ve bastım. Yakalandık doğal. O yüzden ihtar cezası almıştım. Bu da hoş bir hatıra olarak kaldı” dedi.
“BABAM 30 YIL BURADA ÇALIŞTI”
Ailesiyle birlikte müzeyi ziyaret eden Halil Şenel ise “İstanbul Tuzla’da yaşıyorum. Babam bu fabrikada 30 yıl çalıştı. Bizde müzeyi ziyaret etmek istedik. Nasıl çalışmalar, neler yapmışlar hepsini görmüş olduk” diye konuştu.